28 kwietnia minęła pierwsza rocznica śmierci profesora Karola Modzelewskiego (1937-2019) historyka średniowiecza, wybitnego działacza opozycji demokratycznej w PRL, więźnia politycznego, jednego z czołowych przywódców NSZZ „Solidarność”  w latach 1980-81, internowanego w stanie wojennym,  senatora RP I kadencji, kawalera Orderu Orła Białego.

Profesor Karol Modzelewski opublikował wiele prac naukowych. Jedną z nich jest wybitna „Barbarzyńska Europa” (wydano w 2004 roku), traktująca o wczesnym średniowieczu i barbarzyńskich korzeniach naszej kultury.

Książką szczególną w dorobku Profesora jest autobiografia „Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca”. Książka, wydana w 2013 roku, została uhonorowana Literacką Nagrodą Nike, przyznawaną najlepszej książce roku. Karol Modzelewski zajmująco opowiada w niej o swoim życiu – od czasów wczesnego dzieciństwa (urodził się w Rosji), przez okres wielkiego terroru, II wojnę światową, po czasy PRL-u: swojej działalności w opozycji demokratycznej, pobytu w więzieniach, tworzenia „Solidarności”, internowania. Śledzimy historię II połowy XX wieku, tak przecież trudną, skomplikowaną, oczami uczestnika i twórcy tych wydarzeń, człowieka odważnego, który walkę o ideały przypłacał wieloletnim więzieniem (8,5 roku). To bezcenna lekcja historii najnowszej, która pozwala wiele zrozumieć. (Książka znajduje się w zbiorach naszej biblioteki.)

źródło zdjęcia: Google

W kwietniu minęła 155. rocznica urodzin Olgi Boznańskiej, a w październiku przypada 70. rocznica śmierci artystki. To doskonała okazja, by powrócić do twórczości tej najwybitniejszej polskiej malarki przełomu XIX i XX wieku, której prace były pokazywane i nagradzane niemal na całym świecie.

Olga Boznańska urodziła się w Krakowie (1865), ale swoje pracownie malarskie miała także w Monachium, a później – w Paryżu. Inteligentna, wykształcona, mówiąca płynnie czterema językami, żyła całkowicie pochłonięta sztuką. Zasłynęła szczególnie jako portrecistka, która potrafiła w sposób wyjątkowy pokazać charakter, uczucia i emocje swoich modeli. W bogatej galerii arcydzieł sztuki portretowej namalowanych przez Boznańską ważne miejsce zajmują autoportrety. Artystka malowała także martwe natury, studium wnętrz czy pejzaże. Charakterystyczna, przygaszona paleta braw nadawała obrazom Boznańskiej szczególnego charakteru, krytycy pisali, że artystka pokazuje rzeczywistość jak przez mgłę. Obrazy Olgi Boznańskiej znajdują się w muzeach, część jest własnością prywatną.

Obrazy Olgi Boznańskiej można obejrzeć on-line  na stronach:

• Pinakoteki
• Cyfrowego Muzeum Narodowego
• Muzeum Narodowego w Krakowie (wystawa Olga Boznańska malarka ciszy)

W zakładce Polecamy piszemy o książce Angeliki Kuźniak poświęconej malarce - Boznańska: non finito.

(Na zdjęciu: Olga Boznańska: Autoportret - źródło: strona poświęcona malarce w Wikipedii)

72 lata temu, 28 kwietnia 1948 roku, urodził się sir Terry Pratchett, niezwykły autor niezwykłych książek, określany mianem „najpopularniejszego twórcy humorystycznego  fantasy”. Najbardziej znanym dziełem tego brytyjskiego pisarza jest cykl Świat Dysku. Napisał również Trylogię Johnny’ego Maxwella oraz Trylogię Nomów.

To jeden z najpoczytniejszych pisarzy w Wielkiej Brytanii, jego powieści przetłumaczono na 37 języków, a liczba ta cały czas rośnie. W 1998 roku Pratchett został kawalerem Orderu Imperium Brytyjskiego za zasługi dla literatury, co skwitował z właściwym sobie poczuciem humoru: "Sądziłem, że zasługi dla literatury oznaczają powstrzymywanie się od pisania".

Bardzo wcześnie zainteresował się astronomią, ale astronomem nie został – pracował jako dziennikarz, rzecznik prasowy i - pisarz. Pierwszą powieść - Dywan - opublikował w 1971,  w roku 1983 ukazał się Kolor magii, pierwsza część cyklu „Świat Dysku”. Pod koniec lat 80-tych książki Pratchetta zyskały tak ogromną popularność, że mógł się on całkowicie poświęcić pisaniu. Marzenie o byciu astronomem zrealizował w dorosłym życiu – wybudował w swoim ogrodzie obserwatorium astronomiczne.

Do pisania używał komputera, kiedy tylko stało się to możliwe; był też zapalonym graczem komputerowym. Jako jeden z pierwszych pisarzy kontaktował się ze swoimi fanami przez Internet.  Na podstawie książek Pratchetta powstały gry komputerowe, planszowe, gry RPG, komiksy.

Charakterystyczne poczucie humoru jego powieści sprawia, że potrafią one rozbawić  do łez, a przy tym skłaniają do refleksji i pozwalają fantastycznie odpocząć.  Ich czytanie to prawdziwa przyjemność  i doskonały sposób na poprawienie nastroju.

Sir Terry Pratchett zmarł 12 marca 2015 roku.

(źródło zdjęcia: artykuł "Terry Pratchett - człowiek, który żył uśmiechem i magią" - tutaj)

Stanisław Lem (1921-2006) to jeden z najbardziej znanych na świecie (i najczęściej tłumaczonych) polskich pisarzy, autor utworów science fiction, futurolog, filozof. Jego najsłynniejszą i chyba najbardziej popularną w Polsce i na świecie powieścią jest Solaris (zekranizowana w 2002 roku). Lem napisał również m. in. „Opowieści o pilocie Pirxie”, „Astronautów”, "Bajki robotów”, „Niezwyciężonego”, „Dzienniki gwiazdowe” i „Cyberiadę".

 Ninateka zaprasza do posłuchania pierwszej biografii Stanisława Lema: książkę Wojciecha Orlińskiego Lem. Życie nie z tej ziemi usłyszymy w 25 odcinkach, z których każdy trwa 11 minut.

Duży wybór książek Lema posiada nasza szkolna biblioteka.

(źródło zdjęcia: wikicytaty)

Kochani Czytelnicy! Z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich życzymy Wam tak ciekawych książek, że za ich sprawą zapomnicie o trudnej codzienności i wybierzecie się na wspaniałe czytelnicze wędrówki.

Życzymy książek, które:

• pozwolą Wam poznać wielu interesujących bohaterów i przeżyć wraz z nimi fascynujące przygody,
• dostarczą wielu przeżyć i emocji - zaciekawią, rozbawią, wzruszą,
• zaprowadzą Was w inne światy i czasy - te które powstały w wyobraźni autorów i te rzeczywiste, pełne zabytków, innych kultur czy egzotycznej przyrody.

Niech to będą książki, których czytanie okaże się dla Was wielką przyjemnością!

Z radością informujemy, że:

• największa w Polsce akcja czytelnicza Czytaj.Pl proponuje bezpłatny dostęp do 30 e-booków ( do 3 maja!) - czytaj.pl;
• Storytel, największy na świecie serwis z audiobookami, można teraz wypróbować za darmo – serwis oferuje 14 dni bezpłatnego korzystania z tysięcy audiobooków i e-booków - storytel.com/pl;
• wiele instytucji wydawniczych proponuje spore zniżki przy zakupie książek w swoich księgarniach internetowych, umożliwia też zapoznanie się z fragmentami wielu z nich (np. Wydawnictwo Znak czy Wydawnictwo Literackie).

Wszystkich nas łączy czytanie. W bibliotece w Tebach znajduje się napis „Biblioteka to skarbnica lekarstw duszy”. Z okazji Światowego Dnia Książki chcemy Wam zaprezentować fragment właśnie wydanej książki Pokaż mi swoją bibliotekę Aleksandry Rybki. Jakie książki gromadzą w swoich bibliotekach znani i sławni? Autorka rozmawia z ludźmi pióra o ich domowych biblioteka, literackich fascynacjach i przyjaźniach. To zapis 15 rozmów, w których pisarze uchylają rąbka swoich czytelniczych tajemnic i domowych bibliotek. Wydawnictwo udostępniło fragment książki tutaj.

Książek o książce napisano bardzo wiele. Są to pozycje naukowe, popularnonaukowe, ale też powieści, w których książka stanowi niezwykle ważny (żeby nie powiedzieć najważniejszy) element historii.

Z gatunku popularnonaukowych polecamy dwie:

• Moją historię czytania napisał Alberto Manguel. To światowy bestseller, niezwykły, przepojony miłością do książki. Z „Mojej historii czytania” dowiecie się czy zawsze czytaliśmy po cichu, jak traktowano lekturę w różnych czasach i krajach, przyjrzycie się, jakimi czytelnikami są tłumacze, a jakimi pisarze, jakich książek czytać zakazywano; przeczytacie o słynnych złodziejach książek, o czytaniu z obrazków, czytaniu słuchem, poznacie różne formy książki i wiele innych „książkowych” faktów i ciekawostek.
• Książka: najpotężniejszy przedmiot naszych czasów zbadany od deski do deski Keitha Houstona to bardzo ciekawa lektura dla wszystkich miłośników książki. To opowieść obejmująca pięć tysięcy lat i wiele krajów. To wędrówka przez historię cywilizacji, w której przewodnikiem jest książka i ludzie z nią związani. Wiele ciekawych, często nieznanych faktów z życia książki tworzy fascynującą całość, napisaną barwnym, porywającym stylem i przepięknie, bogato ilustrowaną.

 (kliknięcie w tytuły polecanych książek przenosi na ich strony na portalu lubimyczytac.pl :))

Właśnie poznaliśmy książki nominowane do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za Reportaż Literacki. Nagroda przyznawana jest autorowi najlepszego reportażu literackiego wydanego w Polsce. Nagradzany jest też autor najlepszego przekładu reportażu literackiego na język polski.

Jury wybrało 5 książek spośród 135 zgłoszonych przez 30 wydawnictw. Oto one:

• Lars Berge: Dobry wilk. Tragedia w szwedzkim zoo - ze szwedzkiego przeł. Irena Kowadło-Przedmojska, wyd. Czarne, Wołowiec 2019
• Artem Czech: Punkt zerowy - z ukraińskiego przeł. Marek S. Zadura, wyd. Warsztaty Kultury, Lublin 2019
• Joanna Gierak-Onoszko: 27 śmierci Toby’ego Obeda - wyd. Dowody na Istnienie, Warszawa 2019
• Katarzyna Kobylarczyk: Strup. Hiszpania rozdrapuje rany - wyd. Czarne, Wołowiec 2019
• Óscar Martinez: Bestia. O ludziach, którzy nikogo nie obchodzą - z hiszpańskiego przeł. Tomasz Pindel, wyd. Post Factum / Sonia Draga, Katowice 2019

Jedna z tych książek w następnym etapie konkursu otrzyma główną nagrodę za najlepszy literacki reportaż. Tegorocznego zwycięzcę poznamy w maju. W roku ubiegłym była to wspaniała książka Dom z dwiema wieżami Macieja Zaremby Bielawskiego (tłumaczona z języka szwedzkiego).

Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego jest w tym roku przyznawana po raz 11.  Została ustanowiona przez Radę Miasta Stołecznego Warszawy w 2010 roku. Służy wyróżnieniu i promocji najwartościowszych książek reporterskich, podejmujących istotne problemy współczesności, skłaniających do refleksji, pogłębiających wiedzę o świecie.

Celem nagrody jest też uhonorowanie Ryszarda Kapuścińskiego (1932-2007), wybitnego reportera, publicysty fotografa, określanego mianem „cesarza reportażu”. Jest, po Stanisławie Lemie, najczęściej tłumaczonym polskim autorem.

Książki Ryszarda Kapuścińskiego w zbiorach naszej biblioteki to: Heban; Cesarz; Podróże z Herodotem; Imperium; Wojna futbolowa.

strona Ryszarda Kapuścińskiego na portalu lubimyczytac.pl

źródło zdjęcia: polityka.pl (za Google)

W tym tygodniu obchodzimy 105. urodziny Tadeusz Kantora (6.04.1915-8.12.1990)

Tadeusz Kantor – polski malarz, rysownik, reżyser, aktor w swoich spektaklach, scenograf, teoretyk sztuki, wybitny reformator teatru, wykładowca krakowskiej ASP. Był współzałożycielem teatru Cricot 2.

W latach 1934-1939 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. W czasie okupacji założył Podziemny Teatr Niezależny, gdzie wystawił m.in. Balladynę Juliusza Słowackiego. W 1948 roku współorganizował I Wystawę Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948). Do połowy lat 70-tych projektował kostiumy i scenografie dla teatrów. W 1955 roku założył w Krakowie wspólnie z Marią Jaremą i Kazimierzem Mikulskim teatr Cricot 2. Realizował  tu w kolejnych spektaklach, opierając się na sztukach Stanisława Ignacego Witkiewicza, Teatr Autonomiczny, Teatr Informel, Teatr Zerowy, Teatr Happeningowy, Teatr Niemożliwy.

W 1975 roku wystawił własny spektakl - słynną „Umarłą klasę”, potem „Wielopole, Wielopole” (1980), „Niech sczezną artyści” (1985), „Nigdy tu już nie powrócę” (1988). Fascynowały go happeningi. Ostatni spektakl przygotowany przez Tadeusza Kantora, „Dziś są moje urodziny”, wystawiono już po śmierci twórcy.

Więcej informacji znajdziecie na stronach:

Cricoteta - Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora

culture.pl - Sylwetka artysty

kantorfoundation.pl - Fundacja Tadeusza Kantora

Zapraszamy też do obejrzenia spektakli Tadeusza Kantora - znajdziecie je na stronie polecanej przez nas gorąco Ninateki:

• "Umarła klasa" - Jedno z największych dzieł XX-wiecznego teatru. Tadeusz Kantor snuje „seans dramatyczny” o umieraniu, które zaczyna się już w dzieciństwie, wykorzystując na scenie manekiny-trupy. Te figury staną się symbolem jego Teatru Śmierci (opis ze strony Ninateki)
• "Wielopole, Wielopole" - Po „Umarłej klasie” Tadeusz Kantor stworzył w ramach Teatru Śmierci „Wielopole, Wielopole” – pierwszy spektakl oparty na osobistych wspomnieniach; pierwszy też ze sobą w roli reżysera-sprawcy i zarazem jednej z postaci, chociaż jeszcze milczącej (opis ze strony Ninateki)

W tym roku mija również 100 lat od debiutu literackiego Agathy Christie, najbardziej chyba znanej na świecie autorki powieści detektywistycznej. Wielu z nas również należy do miłośników jej twórczości, zatem to świetna okazja, żeby znowu sięgnąć do książek Królowej Kryminału i wraz z najsłynniejszymi literackimi detektywami - Belgiem Herkulesem Poirot i detektywem-amatorem panną Jane Marple - rozwiązywać pasjonujące zagadki.

Nie wszyscy wiedzą, że Agatha Christie pisała także opowiadania i powieści obyczajowe (pod pseudonimem Mary Westmacott).

Agatha Christie urodziła się w 15 września 1890 r. w Torquay (hrabstwo Devon). W tej miejscowości rozgrywa się akcja wielu jej kryminałów. Podczas I wojny światowej pracowała w szpitalu jako technik farmaceutyczny, stąd prawdopodobnie znajomość trucizn, wykorzystana później w kilku powieściach. Drugi mąż pisarki był archeologiem. Towarzyszyła mu podczas wykopalisk, toteż kilka jej powieści rozgrywa się w tej scenerii.

Książki Agathy Christie cieszyły się, i cieszą nadal ogromną popularnością. Przetłumaczono je na 45 języków. Wiele z nich zekranizowano, na ich podstawie powstały seriale telewizyjne i słuchowiska radiowe.

Które powieści polecamy? Każdy, kto je czyta, ma swoje ulubione kryminalne historie i bohaterów. Najchętniej wymienilibyśmy prawie wszystkie, ale podamy tylko kilka bardzo znanych tytułów: „Tajemnica Błękitnego Ekspresu”, „Śmierć na Nilu”, „Morderstwo w Orient Expressie”, „Niedziela na wsi”, „Kurtyna”, „4.50 z Paddington” (recenzja na naszej stronie - kliknij link:)) czy „Noc w bibliotece”. I oczywiście wiele innych.

Więcej o Królowej Kryminału, debiutującej 100 lat temu, poczytacie tutaj:

• Polska strona poświęcona Agacie Christie: agathachristie.pl
• Angielska strona poświęcona Agacie Christie: agathachristie.com
• Podcast Klasycy kryminału cz.2 przygotowany przez Bibliotekę Raczyńskich: YouTube