Patroni roku 2024


Senat ustanowił rok 2024 rokiem: Witolda Gombrowicza, Czesława Miłosza, Wincentego Witosa oraz Władysława Zamoyskiego. Rok 2024 będzie także Rokiem Edukacji Ekonomicznej.

Witold Gombrowicz (1904–1969) był jednym z najwybitniejszych polskich pisarzy XX w. Przed wybuchem II wojny światowej brał udział jako dziennikarz w pierwszym rejsie statku pasażerskiego MS „Chrobry” do Ameryki Południowej. Wiadomości z kraju sprawiły, że postanowił przeczekać wojnę w Buenos Aires w Argentynie, często żyjąc na granicy ubóstwa. W 1963 r. Witold Gombrowicz otrzymał stypendium Fundacji Forda w Niemczech Zachodnich, a następnie przeniósł się do Francji, gdzie spędził resztę życia w Vence pod Niceą. Wszystkie utwory pisał po polsku. Był jednak mało znany w Polsce, przede wszystkim z powodów politycznych. Najważniejsze utwory Witolda Gombrowicza to: powieści – „Ferdydurke” (1937), „Trans-Atlantyk” (1953), „Pornografia” (1960) i „Kosmos” (1965); dramaty, „Iwona, księżniczka Burgunda” (1938) i  „Ślub” (1953). Sławę zyskał dopiero w ostatnich latach swojego życia, znalazł się wówczas wśród kandydatów do literackiej Nagrody Nobla (1966, 1968, 1969). Należy do najczęściej tłumaczonych pisarzy polskich. Jego twórczość cechuje przede wszystkim umiejętność widzenia człowieka w jego psychologicznym uwikłaniu w relacjach z innymi ludźmi i kulturową spuścizną, poczucie absurdu, ironia, obrazoburstwo dotykające przyjmowanych przez społeczeństwo tradycyjnych wartości, postaw i form. 

Czesław Miłosz (1911–2004) – polski poeta, prozaik, eseista, historyk literatury, tłumacz, dyplomata. Należał do wileńskiej grupy poetów „Żagary”. Pracował w Polskim Radiu Wilno. W czasie II wojny światowej uczestniczył w podziemnym życiu literackim. Po wojnie podjął pracę w dyplomacji komunistycznego rządu Polski w Stanach Zjednoczonych i Paryżu jako attaché kulturalny. W 1951 r. wystąpił o azyl polityczny we Francji, gdzie w 1953 r. wydał „Zniewolony umysł”, esej skierowany do polskiej emigracji, ukazujący mechanizm myślenia człowieka w demokracjach ludowych. W 1960 r. przeprowadził się do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykładał literaturę słowiańską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley i na Harvardzie. W PRL był uznawany za zdrajcę i renegata, został potępiony przez Związek Literatów Polskich. Do 1980 r. istniał na niego zapis cenzorski, zakazujący nawet wymieniania jego nazwiska. Książki Miłosza były drukowane w podziemiu, przemycane z zagranicy. W 1980 r. został laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. Po raz pierwszy przyjechał do kraju w 1981 r., gdzie zaczęto już oficjalnie wydawać jego utwory. Poeta przeprowadził się do Polski w 1993 r. i zamieszkał w Krakowie. Został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce. Wiersze Czesława Miłosza są intelektualne, a metafory, jakich używa – sugestywne. Oprócz wielu tomów poezji Czesław Miłosz wydał kilkanaście zbiorów esejów, m.in. „Ziemię Ulro”, „Ogród nauk”, „Widzenia nad zatoką San Francisco” czy „Rodzinną Europę”. Po zerwaniu związków z komunistycznymi władzami Miłosz wyrażał w swej twórczości niechęć i krytykę PRL-u, piętnował polski nacjonalizm, krytykował tradycyjny polski katolicyzm.

Wincenty Witos (1874–1945) – polski polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier II RP. Urodził się w Wierzchosławicach w biednej rodzinie chłopskiej i dzięki swojemu uporowi i samokształceniu doszedł do najwyższych godności w państwie. Uznawany jest za jednego z ojców niepodległej Polski, a także najważniejszych, najbardziej wyrazistych i wpływowych polityków II RP. Od 1895 r. działał w Stronnictwie Ludowym, od 1914 r. należał do PSL „Piast” (prezes w latach 1916–1931). Działał w Naczelnym Komitecie Narodowym, później w Lidze Narodowej (1917–1918), był prezesem Polskiej Komisji Likwidacyjnej; od 1919 poseł na Sejm RP. W 1920 r. podczas bolszewickiej nawałnicy stanął na czele Rządu Obrony Narodowej, który doprowadził do odrzucenia Armii Czerwonej spod Warszawy i rozpoczęcia jej odwrotu. Za kierowanie nim otrzymał od Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego Order Orła Białego. Funkcję premiera Wincenty Witos sprawował jeszcze dwukrotnie: od 28 maja 1923 do 14 grudnia 1923 r. oraz od 10 do 14 maja 1926 r. W latach 1929–1930 był jednym z przywódców Centrolewu. W 1930 r. został aresztowany przez władze sanacyjne, osadzony w twierdzy brzeskiej i oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu, skazany na 1,5 roku więzienia. W 1933 r. opuścił kraj, udając się na 6-letnią emigrację do Czechosłowacji. Do Polski powrócił 31 marca 1939 r. po wkroczeniu wojsk niemieckich do Czechosłowacji. W czasie II wojny światowej odrzucił niemieckie propozycje utworzenia kolaboracyjnego rządu współpracującego z okupantem. Po utworzeniu w czerwcu 1945 r. Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej Wincenty Witos został powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (nie podjął obowiązków). W tym samym roku został prezesem utworzonego przez Stronnictwo Ludowe „Roch” Polskiego Stronnictwa Ludowego (tzw. mikołajczykowskiego). Jego polityczne motto działania: „Kiedy nie było Polski niepodległej trzeba do niej dążyć; gdy przyszła – trzeba pracować dla niej; a gdy była w potrzebie – bronić jej”. 

Władysław Zamoyski (1853–1924) – działacz społeczny, fundator Zakładów Kórnickich, członek założyciel Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie. Urodził się w Paryżu, był synem Władysława Zamoyskiego i Jadwigi Zamoyskiej z Działyńskich. Był członkiem francuskiej komisji rządowej na wystawę powszechną w  Sydney i odbył podróż po Australii i Oceanii, skąd przywiózł bogate zbiory etnograficzne i mineralogiczne. W 1881 r. objął dobra kórnickie zapisane mu przez Jana Działyńskiego. Był rzecznikiem polskiej własności w Prowincji Poznańskiej; jednym z najważniejszych przejawów jego działalności było wykupowanie polskich majątków zagrożonych przejęciem przez Niemców w celu utrzymania polskiego stanu posiadania w kolonizowanej i germanizowanej przez zaborcę Wielkopolsce. Władysław Zamoyski inwestował w rozwój przemysłu, dbając, by korzystali na tym polscy pracownicy i kontrahenci. Był m.in. współzałożycielem Banku Ziemskiego w Poznaniu, finansował działalność Biblioteki Kórnickiej, wspierał matkę – Jadwigę Zamoyską – w tworzeniu jej dzieła życia, czyli Szkoły Domowej Pracy Kobiet. W1885 r. jako obywatel francuski został objęty ustawami bismarckowskimi, tzw. rugami pruskimi, i musiał opuścić Wielkopolskę. W kolejnych latach działał w Galicji, gdzie m.in. rozprowadzał akcje poznańskiego Banku Ziemskiego. Na dziesięciolecia związał się z Podhalem. W 1889 r., pragnąc uchronić tatrzańska przyrodę od rabunkowej gospodarki leśnej, nabył dobra zakopiańskie, czyli znaczną część obecnych Tatr Polskich. W samym Zakopanem przyczynił się do budowy elektrowni, wodociągów, szkoły, szpitala, poczty i nowego gmachu Muzeum Tatrzańskiego, a także Bazaru Polskiego na Krupówkach. Dzięki jego staraniom powstała linia kolejowa z Chabówki do Zakopanego. Przez wiele lat był zaangażowany w walkę i proces o Morskie Oko oraz dolinę Rybiego Potoku. Dzięki jego wysiłkom w 1902 r. trybunał arbitrażowy w Grazu przyznał największe z tatrzańskich jezior stronie polskiej. Ustalony wówczas przebieg granicy nie uległ zmianie do dziś. Nie założył rodziny, majątek wraz z Biblioteką Kórnicką wspólnie z siostrą Marią przekazał narodowi polskiemu, tworząc fundację Zakłady Kórnickie. 10 listopada 1933 r. „za wybitne zasługi dla kraju, pracę społeczną oraz wielką ofiarność” został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Ignacego Mościckiego Wielką Wstęgą Odrodzenia Polski.

Senat postanowił ustanowić rok 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej, widząc istotną rolę, jaką pełni edukacja z zakresu wiedzy ekonomicznej zarówno w codziennym życiu Polek i Polaków, jak i w szerokim ujęciu – w wymiarze efektywnego rozwoju państwa i wzmacniania jego potencjału gospodarczego. Senatorowie chcą w ten sposób docenić poczynione na przestrzeni ostatnich 100 lat wysiłki tysięcy osób i instytucji zaangażowanych w popularyzowanie i przekazywanie tej, jakże ważnej, wiedzy. „Kierując się słowami Władysława Grabskiego: «Edukacja ekonomiczna stanowi fundament dobrobytu narodowego i osobistego», chcemy wzmocnić dążenia świata ekonomii i edukacji do podmiotowej obecności edukacji ekonomicznej w polskim życiu społecznym, gospodarczym i politycznym” – napisali w uchwale. Przypominają, że w 2024 r. przypada rocznica 100-lecia: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania polskiego złotego, utworzenia Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego, wydania książki Janusza Korczaka „Bankructwo Małego Dżeka” – jednej z najważniejszych książek w zakresie praktycznej i powszechnej edukacji ekonomicznej, jaką napisano w Polsce. W ocenie senatorów ustanowienie roku 2024 Rokiem Edukacji Ekonomicznej będzie zarówno możliwością przypomnienia znaczenia wszystkich tych wydarzeń w historii odradzającego się państwa polskiego, jak też pokazania znaczenia edukacji ekonomicznej we współczesnym świecie.

 

Sejm również wybrał patronów roku 2024 - zgodnie z podjętymi przez Izbę uchwałami, 2024 będzie Rokiem: Marka Hłaski, Arcybiskupa Antoniego Baraniaka, Romualda Traugutta, Wincentego Witosa, Kazimierza Wierzyńskiego, Melchiora Wańkowicza, Rodziny Ulmów, Zygmunta Miłkowskiego i Polskich Olimpijczyków.

Marek Hłasko był wybitnym prozaikiem i autorem scenariuszy filmowych. Pisarz potrafił „nasycić banalne motywy i tematy zaczerpnięte z potocznego życia głęboką treścią egzystencjalną, dzięki czemu jego twórczość ma wymowę uniwersalną (...) swą bezkompromisową postawą, także wobec komunistycznej rzeczywistości, przyciągał do siebie pokolenia w różnych zakątkach świata” – czytamy w uchwale Sejmu RP. 

Abp Antoni Baraniak, salezjanin, doktor prawa kanonicznego. We wrześniu 1953 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy bezpieki jako jeden z najbardziej zaufanych współpracowników kard. Stefana Wyszyńskiego. Był torturowany w areszcie przy ul. Rakowieckiej – w ten sposób komuniści chcieli wymusić na nim zeznania obciążające prymasa. „Mimo okrutnych tortur pozostał wierny — nie zdradził Kościoła, Prymasa Tysiąclecia ani Polski” – podkreślił Sejm w uchwale. 

Romuald Traugutt — dyktator Powstania Styczniowego; po wybuchu Powstania objął dowództwo nad jednym z oddziałów i wyróżnił się kilkoma zwycięskimi potyczkami z wojskami rosyjskimi. Z rąk Rządu Narodowego otrzymał awans na stopień generała i funkcję komisarza wojennego na Galicję wraz z poleceniem odbycia misji dyplomatycznej do Francji, gdzie zabiegał o interwencję państw zachodnich. 17 października objął funkcję dyktatora Powstania. „W swojej działalności Romuald Traugutt kładł szczególny nacisk na finanse, wojsko oraz sprawę chłopską” – podkreślili posłowie. Aresztowany przez Rosjan w kwietniu 1864 r., 5 sierpnia tego samego roku na stokach warszawskiej Cytadeli został powieszony wraz z członkami i pracownikami Rządu Narodowego.

Wincenty Witos, trzykrotny premier, wybitny mąż stanu, państwowiec, działacz samorządowy i przywódca ruchu ludowego. W 1920 r., gdy Armia Czerwona stała na przedpolach Warszawy, Rząd Obrony Narodowej pod kierownictwem Witosa „podjął dramatyczne wysiłki, które zaowocowały odrzuceniem bolszewików spod stolicy i rozpoczęciem odwrotu Armii Czerwonej”. W uchwale przypomniano też, że podczas zamachu majowego, gdy Witos po raz trzeci pełnił funkcję premiera, złożona przez niego dymisja rządu doprowadziła do przerwania walk i zapobiegła wojnie domowej. Po skazaniu w procesie brzeskim w latach 30., udał się na emigrację do Czechosłowacji, skąd wrócił na krótko przed wybuchem II wojny światowej. W ustawie z 2017 r. Wincenty Witos został włączony w poczet Ojców Niepodległości RP.

Kazimierz Wierzyński, poeta, w młodości zaangażowany w konspirację niepodległościową, pod koniec I wojny światowej, po wyjściu z niewoli rosyjskiej podjął działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. Był jednym z twórców grupy literackiej Skamander. Wpływ na jego twórczość miała pasja sportowa, w 1928 r. za tom „Laur olimpijski" otrzymał złoty medal na konkursie literackim igrzysk w Amsterdamie. W późniejszych latach w swej twórczości odnosił się do losów Ojczyzny. Po wojnie pozostał na uchodźstwie, mieszkał w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, gdzie tworzył poezję, prozę, ale też felietony i recenzje. Upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej.

Melchior Wańkowicz - reportażysta i pisarz - "(...) był jednym z najwybitniejszych polskich dziennikarzy w historii. Nazywany ojcem reportażu, wypełniał znakomicie to, co składa się na misję dziennikarską: opisując rzetelnie rzeczywistość służyć wspólnocie” – stwierdził Sejm w podjętej uchwale. Największy pomnik bohaterstwu polskich żołnierzy Wańkowicz wystawił w trzytomowym dziele "Bitwa o Monte Cassino". Podpisanie „Listu 34” w proteście przeciwko polityce kulturalnej PRL spowodowało, że stał się ofiarą nagonki i został skazany na trzy lata więzienia. W areszcie spędził pięć tygodni – wobec powszechnego oburzenia władze komunistyczne musiały wstrzymać wykonanie wyroku. 

W marcu 2024 r. przypada 80. rocznica zamordowania przez żandarmerię niemiecką rodziny Ulmów (Józefa i Wiktorii, z domu Niemczak, oraz ich dzieci: Stasi, Basi, Władzia, Frania, Antosia, Marysi). Prawdopodobnie już od grudnia 1942 roku Ulmowie ukrywali Żydów z trzech rodzin: Goldmanów, Didnerów i Grünfeldów. Cała rodzina Ulmów i ukrywani przez nich Żydzi zostali zamordowani 24 marca 1944 r. przez niemieckich żandarmów. „Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę” - podkreślił Sejm w uchwale. Od 2016 r. w Markowej działa Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów, a od 2018 roku obchodzony jest, ustawiony przez Sejm i Senat, Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Zygmunt Fortunat Miłkowski, znany pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż, żołnierz i pisarz, wytrwały działacz niepodległościowy, twórca idei obrony czynnej i skarbu narodowego. Urodzony na Podolu, uczył się i studiował w Odessie i Kijowie, gdzie organizował konspirację niepodległościową. Walczył w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku przebywał i działał we Francji, a następnie w Szwajcarii. W opublikowanym w 1887 r. tekście „Rzecz o obronie czynnej i o skarbie narodowym", ostrej krytyce poddał bierną obronę i politykę ugody z zaborcami, postulując przygotowywanie się do walki zbrojnej i gromadzenie w tym celu niezbędnych środków – skarbu narodowego. Był współtwórcą założonej w Zurychu tajnej organizacji Liga Polska, której program zakładał odbudowę Polski jako demokratycznej republiki. Po przejęciu władzy w organizacji przez narodowych demokratów z Romanem Dmowskim na czele i przekształceniu w Ligę Narodową. Pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż napisał 80 powieści.

27 lipca 1924 r., na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia brąz w konkursie skoków wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. Były to pierwsze medale olimpijskie zdobyte przez polskich sportowców. W 100-lecie tego wydarzenia Sejm ogłosił 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków. Jak wspomnieli posłowie w uchwale, pierwszy złoty medal olimpijski dla Polski wywalczyła w 1928 r. w Amsterdamie dyskobolka Halina Konopacka. W zimowych igrzyskach pierwszym polskim medalistą był Franciszek Gąsienica-Groń, który w 1956 r. we włoskiej Cortinie d'Ampezzo wywalczył brąz w kombinacji norweskiej, zaś pierwszy złoty medal zdobył skoczek narciarski Wojciech Fortuna w 1972 r. w Sapporo. Jak przypomniał Sejm w uchwale, dotychczas w 23 letnich i 24 zimowych igrzyskach olimpijskich wystąpiło łącznie 3 012 polskich sportowców, którzy łącznie zdobyli 321 medali: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych. „W uznaniu zasług i wyjątkowego znaczenia występów polskich sportowców na igrzyskach olimpijskich, w 100-lecie zdobycia pierwszego medalu olimpijskiego Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków” – stwierdzili posłowie w przyjętym dokumencie

 

więcej informacji: Senat RP, Sejm RP

Patroni roku 2023


Decyzją Sejmu RP Patronami roku 2023 ustanowiono: Wojciecha Korfantego, Pawła Edmunda Strzeleckiego, Aleksandra Fredro, Aleksandrę Piłsudską, Maurycego Mochnackiego, Jadwigę Zamoyską i Jerzego Nowosielskiego.

Wojciech Korfanty – wybitny polityk, myśliciel społeczny i publicysta na stałe związany z chrześcijańską demokracją. W czasach II Rzeczypospolitej był członkiem Naczelnej Rady Ludowej, kierującej zwycięskim Powstaniem Wielkopolskim, a następnie dyktatorem III Powstania Śląskiego. W drugiej połowie 1923 r. pełnił funkcję wicepremiera w rządzie Wincentego Witosa, zaś w okresie sanacji był w opozycji, co przyczyniło się do przymusowej emigracji i pobytu w więzieniu. 

Paweł Edmund Strzelecki - wybitny badacz, podróżnik, odkrywca i filantrop. Jako pierwszy Polak okrążył samodzielnie kulę ziemską. Badał tereny Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii, Nowej Zelandii i Tasmanii. Dokonał tam wielu odkryć, a najwyższy szczyt kontynentu australijskiego nazwał Górą Kościuszki (Mount Kosciuszko), na cześć przywódcy insurekcji z 1794 r. Odkrył i nazwał także najżyźniejszy rejon rolniczy Australii – Gippsland. Po powrocie do Europy zamieszkał w Zjednoczonym Królestwie, gdzie został członkiem prestiżowych towarzystw naukowych. Angażował się także w działania dobroczynne, m.in. działając na rzecz dożywiania dzieci w okresie Wielkiego Głodu w Irlandii.

Aleksander Fredro - najwybitniejszy polski komediopisarz, a także pamiętnikarz, poeta oraz żołnierz kampanii napoleońskich. Był uczestnikiem wyprawy na Moskwę w 1812 r., a za męstwo został odznaczony orderami Virtuti Militari oraz Legii Honorowej. Fredro to twórca oryginalnej polskiej komedii, autor kilkudziesięciu utworów scenicznych wystawianych w teatrach Warszawy, Krakowa i Lwowa, takich jak: „Śluby panieńskie czyli magnetyzm serca”, „Zemsta”, „Pan Jowialski”. Zadebiutował w 1815 r. jednoaktówką „Intryga na prędce czyli nie ma złego bez dobrego”.

Aleksandra Piłsudska, z domu Szczerbińska – działaczka niepodległościowa, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej i Polskiej Partii Socjalistycznej, odznaczona orderami Virtuti Militari, Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Niepodległości. Działała w Organizacji Bojowej PPS, była też działaczką społeczną, współpracowała ze Związkiem Strzeleckim. W czasie I wojny światowej wstąpiła do Legionów Polskich. Za działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej aresztowana i internowana w Szczypiornie. Żona Józefa Piłsudskiego. Sejm w uchwale podkreślił zaangażowanie Aleksandry Piłsudskiej w działalność społeczną: pomoc dla sierot, organizowanie przedszkoli i szkół dla rodzin wojskowych, wsparcie najbiedniejszych i bezdomnych, tworzenie bibliotek i świetlic dla młodzieży.

Maurycy Mochnacki – konspirator, dziennikarz, krytyk literacki, pianista, członek niemal wszystkich współczesnych mu tajnych sprzysiężeń przeciw Rosji w Warszawie, żołnierz Powstania Listopadowego, odznaczony Virtuti Militari. Po upadku powstania został zmuszony do emigracji: carat skazał go zaocznie na śmierć przez powieszenie. „Do dziś wiele z jego diagnoz na temat natury Rosji i jej imperialistycznych dążeń związanych zwykle także z kulturowym barbarzyństwem nie straciło na aktualności” – podkreślił Sejm RP w uchwale. Na nagrobku Maurycego Mochnackiego w Auxerre widnieje napis „Civis Polonus. Hostem Moscoviensem” – „Obywatel polski, wróg Moskwy”.

Jadwiga Zamoyska – współtwórczyni Fundacji Zakłady Kórnickie, zaangażowana społecznie patriotka, służebnica Boża, poliglotka, autorka spójnego systemu pedagogicznego, założycielka pierwszej w Polsce zawodowej szkoły gospodarstwa domowego i prekursorka myślenia o oświacie w kategoriach zarządzania projektem. Założona przez nią w 1882 r. Szkoła Domowej Pracy Kobiet, była „nowoczesną odpowiedzią na ówczesne potrzeby społeczne kobiet”. Dzięki jej wsparciu sukcesem zakończyły się starania jej syna Władysława o odzyskanie dla Polski Morskiego Oka. Z należących do obojga dóbr, na mocy ustawy sejmowej, powstała Fundacja Zakłady Kórnickie. Dziełom Zamoyskiej przyświecało motto „Służyć Bogu służąc Ojczyźnie, służyć Ojczyźnie służąc Bogu”. Była jedną z pierwszych osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski.

Jerzy Nowosielski – wybitny malarz, rysownik, scenograf, pedagog, filozof, teoretyk sztuki i myśliciel religijny, uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon. Nowosielski uznawany jest za jedną z najwybitniejszych postaci polskiej kultury współczesnej. Nie tylko tworzył sztukę, ale także pisał o niej. Wykonał wyposażenie i polichromie licznych świątyń rzymskokatolickich, grekokatolickich i prawosławnych. Malował także akty kobiece i pejzaże oraz formy abstrakcyjne. 

 

Decyzją Senatu RP ustanowił rok 2023 rokiem: Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego oraz Włodzimierza Przerwy-Tetmajera. Patronami roku zostali też: Mikołaj Kopernik, Jan Matejko, Wisława Szymborska.

W uchwale o ustanowieniu roku 2023 Rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego Senat, w 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim, oddaje hołd poległym oraz tym, którzy przeżyli i do końca swoich dni podnosili głos protestu przeciwko zbrodniczym planom zagłady narodu żydowskiego. Senatorowie przypomnieli, że w utworzonym w 1940 r. getcie warszawskim Niemcy zamknęli ponad 400 tys. Żydów, a 22 lipca 1942 r. rozpoczęli ich deportację do niemieckiego obozu zagłady w Treblince, gdzie zmarło niemal 300 tys. warszawskich Żydów. 19 kwietnia 1943 r. warszawscy Żydzi podjęli walkę zbrojną z Niemcami. Jak podkreślono w uchwale, wybrali śmierć z bronią w ręku. Powstanie kwietniowe było największym zbrojnym zrywem Żydów podczas II wojny światowej, a zarazem pierwszym powstaniem miejskim w okupowanej Europie, bezprecedensową odpowiedzią na bestialstwo niemieckich nazistów, którzy postawili sobie za cel wymordowanie całego narodu. Kilkuset bojowców z Żydowskiej Organizacji Bojowej zrobiło wszystko, by usłyszał ich świat. „Głosy Mordechaja Anielewicza, Miry Fuchrer, Tosi Altman, Arie Wilnera, Marka Edelmana, Miry Hajsndorf, Cypory Gunsztat, Cywii Lubetkin, Symchy Rotema, Pawła Frenkla i wielu innych wciąż wybrzmiewają” – czytamy w uchwale. „Jako obywatelki i obywatele Polski – kraju doszczętnie zniszczonego podczas II wojny światowej i noszącego po dziś dotkliwe ślady okupacji niemieckiej w wymiarze społecznym, kulturalnym czy infrastrukturalnym – mamy obowiązek stania na straży pamięci ofiar i podejmowania wszelkich działań uniemożliwiających powtórzenie się tej historii” – napisali senatorowie. Jak zaznaczyli, „wierzymy, że ustanowienie roku 2023 Rokiem Pamięci Bohaterek i Bohaterów Getta Warszawskiego pozwoli nie tylko przywołać Ich świadectwa, ale stanie się także okazją do refleksji nad powszechnymi w dyskursie wartościami takimi jak: bezpieczeństwo, dom, wolność, które uznajemy za oczywiste, ale ich prawdziwą wagę i znaczenie odkrywamy dopiero w chwili, gdy stają się zagrożone”.

Włodzimierz Przerwa-Tetmajer (1861–1923) był przyrodnim bratem poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1875–86, następnie w Wiedniu, Monachium, Paryżu i ponownie w Krakowie. W 1890 r. ożenił się z Anną Mikołajczykówną i zamieszkał w Bronowicach pod Krakowem. W ich wiejskiej chacie odbyło się słynne wesele Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną, opisane przez Stanisława Wyspiańskiego. Włodzimierz Tetmajer znany jest głównie jako malarz motywów chłopskich i scen wiejskich w stylu młodopolskim. W jego dorobku są też prace o tematyce patriotyczno-wyzwoleńczej. Współpracował również z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem przy tworzeniu „Panoramy Racławickiej”. Jego prace były prezentowane na wystawach światowych w Chicago, San Francisco i Paryżu. Jest też autorem witraży, polichromii, ilustracji, scenografii, a także wielu opowiadań, wierszy i dramatu „Piast”. Należał do Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, grupy artystycznej Zero, Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, wiedeńskiego stowarzyszenia artystów „Secesja”. Angażował się też w działalność społeczno-polityczną. Należał do tajnej Ligii Narodowej, a od 1907 r. do Polskiego Stronnictwa Ludowego. W latach 1911–18 był posłem do parlamentu austriackiego. Działał też na rzecz ruchu strzeleckiego w Galicji i Legionów Polskich. W 1918 r. wystosował w parlamencie w Wiedniu rezolucję domagającą się utworzenia niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza. W czasie wojny polsko-bolszewickiej działał w Komitecie Obrony Państwa w Małopolsce Zachodniej. W 1921 r. założył w Wąbrzeźnie Polski Instytut Narodowy, mający bronić spraw polskich na Pomorzu. Odznaczony został Krzyżem Odrodzenia Polski, pośmiertnie Krzyżem Niepodległości i Gwiazdą Górnośląską za udział w powstaniach. 

 

więcej informacji: Senat RP, Sejm RP

 

Patroni Roku 2022

Decyzją Sejmu RP tytułem patrona roku 2022 zostali uhonorowani: Maria Grzegorzewska, Maria Konopnicka, Ignacy Łukasiewicz, Józef Mackiewicz, Wanda Rutkiewicz, Józef Wybicki oraz Romantyzm Polski.

Maria Grzegorzewskanaukowiec, pedagog specjalny, tyflopedagog, tyflopsycholog, działaczka społeczna. W 2022 r. mija 100. rocznica założenia Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej (obecnie Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie), którego  założycielką i patronką jest Maria Grzegorzewska.

Maria Konopnicka  - jedna z najwybitniejszych polskich  pisarek, poetka, tłumaczka i publicystka. W maju 2022 przypada 180. rocznica urodzin Marii Konopnickiej.  

Ignacy Łukasiewicztwórca światowego przemysłu naftowego. W marcu 2022 r. przypada 200. rocznica Jego urodzin, a w styczniu 2022 roku - 140. rocznica śmierci.

Józef Mackiewicz - jeden z największych pisarzy polskich, w swej twórczości „przedstawiał życie mieszkańców pogranicza polsko-litewsko-białoruskiego na tle przełomowych wydarzeń historycznych i odwoływał się do tradycji wielonarodowej I Rzeczypospolitej”.  W kwietniu 2022  przypada 120. rocznica urodzin Józefa Mackiewicza.

Wanda Rutkiewicz -  himalaistka, alpinistka, pierwsza Polka i trzecia kobieta na świecie, która zdobyła najwyższy szczyt świata – Mount Everest. W 2022 roku mija 30. rocznica zaginięcia Wandy Rutkiewicz w drodze na Kanczendzongę.

Józef Wybicki - autor polskiego hymnu narodowego, wielokrotny poseł na Sejm, jeden z inicjatorów Konfederacji Barskiej, uczestnik prac wdrażających Konstytucję 3 Maja, współorganizator Insurekcji Kościuszkowskiej. W marcu 2022 przypada 200. rocznica śmierci Józefa Wybickiego,  275. rocznica jego urodzin oraz 225-lecie powstania „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”.

 Rok 2022 Rokiem Romantyzmu Polskiego - W 1822 r. w Wilnie ukazały się Ballady i romanse Adama Mickiewicza, zawarte w tomiku poetyckim, który wyznaczył początek polskiego romantyzmu.

Więcej informacji na stronie Sejmu

 

Na mocy uchwały podjętej przez Senat RP patronami roku 2022 zostali: Władysław Bartoszewski, Bronisław Geremek, Ignacy Łukasiewicz i Bruno Schulz.  Rok 2022 będzie też Rokiem Botaniki.

 

Władysław BartoszewskiW roku 2022 przypada 100. rocznica urodzin tego wszechstronnego człowieka, niezwykłej osobowości: humanisty, historyka, publicysty, dziennikarza, pisarza, wykładowcy, dyplomaty i polityka.

Bronisław Geremek W roku 2022 przypada 90. rocznica urodzin tego jednego z najważniejszych polskich polityków, współodpowiedzialnego za odbudowę niepodległości Polski i wprowadzenie Rzeczypospolitej do NATO i Unii Europejskiej. „

Ignacy ŁukasiewiczW  2022 r. przypada 200. rocznica urodzin i 140. rocznica śmierci twórcy światowego przemysłu naftowego.

Bruno SchulzW 2022 r. przypada 130. rocznica urodzin i 80. rocznica śmierci artysty -  pisarza, malarza, grafika, krytyka literatury, jednego z najoryginalniejszych twórców polskiej kultury XX wieku.

Rok Botaniki W 2022 roku przypada 100-lecie powstania Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

Więcej informacji na stronie Senatu

Rok 2019


Podczas 67. posiedzenia posłowie zdecydowali o ustanowieniu patronów 2019 roku. Uhonorowani w ten sposób będą:

Gustaw Herling-Grudziński, Anna Walentynowicz, Stanisław Moniuszko,

a także wydarzenia:

Unia Lubelska, Powstania Śląskie

Gustaw Herling-Grudziński - jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy XX wieku, dziennikarz, eseista, krytyk literacki, tłumacz. W uchwale Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ustanowienia roku 2019 Rokiem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego napisano: „Losy i twórczość Gustawa Herlinga-Grudzińskiego stanowią świadectwo cierpień i czynów człowieka, któremu przyszło przeżyć czasy totalitarnej przemocy i kryzysu wartości.[…] Książka „Inny świat” była pierwszym w literaturze światowej, artystycznie doskonałym, pełnym miłosierdzia oraz nadziei świadectwem martyrologii więźniów sowieckiego łagru. Napisał ją zaledwie 30-letni autor, który sam doświadczył okrucieństwa komunistycznego miejsca kaźni.” 

Gustaw Herling-Grudziński urodził się 20 maja 1919 roku w Kielcach. Tutaj uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja. Po jego ukończeniu dwa lata (1937-1939) studiował filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim. Debiutował reportażami w piśmie warszawskiej młodzieży szkolnej  „Kuźnia Młodych”  (1935). Artykuły i recenzje publikował w czasopismach „Pion”, „Ateneum”, „Nowy Wyraz”, „Orka na Ugorze”; był członkiem Warszawskiego Koła Polonistów. 15 października 1939 roku z grupą kolegów założył  Polska Ludową Akcje Niepodległościową (PLAN) – jedną z pierwszych organizacji konspiracyjnych. W listopadzie jako emisariusz PLAN wyruszył na Zachód przez Litwę. Z braku środków przerwał podróż we Lwowie. W poszukiwaniu pracy  dotarł do Grodna, gdzie  znalazł zatrudnienie w Teatrze Kukiełek M. i J. Jaremów.  W marcu 1940 roku próbował przedostać się na Litwę, ale został aresztowany przez NKWD przy przekraczaniu niemiecko-sowieckiej linii demarkacyjnej. Oskarżono go o szpiegostwo i skazano na 5 lat pobytu w obozach. Od czerwca do listopada przebywał w więzieniach w Witebsku, Leningradzie i Wołgogradzie.  Potem został przewieziony do obozu pracy w Jercewie koło Archangielska.  Po dramatycznej głodówce,  20 stycznia 1942 roku został zwolniony na mocy układu Sikorski-Majski. Wstrząsający opis obozowego życia zawarł w książce „Inny świat”.

12 marca 1942 roku udało mu się dołączyć do Armii Polskiej gen. Andersa, z którą  dotarł do Włoch. W maju 1944 roku jako radiotelegrafista 3. Dywizji Strzelców Karpackich wziął udział w bitwie pod Monte Cassino, odznaczony krzyżem Virtuti Militari. Po wojnie nie wrócił do Polski. Początkowo zamieszkał w Rzymie. W 1945 roku opublikował zbiór szkiców „Żywi i umarli”, był członkiem zarządu rzymskiej sekcji polskiego Pen Clubu, współzałożycielem miesięcznika literackiego „Kultura” i Instytutu Literackiego. Nie zdecydował się na wyjazd do Francji z redakcją „Kultury”. W 1948 roku przeniósł się do Londynu, gdzie współpracował z tygodnikiem „Wiadomości”. Po śmierci żony Krystyny, pod koniec 1952 roku przeniósł się do Monachium. Kierował działem kulturalnym Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. W 1955 roku zamieszkał na stałe w Neapolu. Jego żoną została Lidia Croce, córka włoskiego filozofa. Współpracował z włoskimi pismami (m. in. „Il Mondo”,  „Il Corriera della Sera”, „La Fiera Letteraria”). W latach 1957-96 ponownie współpracował z „Kulturą” jako jej włoski korespondent i autor. Wspierał opozycję demokratyczna w Polsce (KOR, PPN) i publikacje poza cenzurą.

W PRL informacje na temat Herlinga-Grudzińskiego objęte były cenzurą. Ukazywały się tylko poza nią. Jego najsłynniejsza książka, „Inny świat”, jedno z pierwszych i najdoskonalszych dzieł poświęconych tematyce łagrowej, wydana została w Londynie w 1951 roku. Dwa lata później, również w Londynie, ukazała się po polsku. W Polsce oficjalnie została wydana dopiero w 1988 roku. Gustaw Herling-Grudziński odwiedził Polskę w maju 1991 roku. Odbierając doktorat honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu powiedział: „Przestałem być pisarzem emigracyjnym, a stałem się pisarzem polskim mieszkającym w Neapolu”. W 1998 roku został uhonorowany Orderem Orła Białego.

Gustaw Herling-Grudziński zmarł 4 lipca 2000 roku w Neapolu i tam został pochowany.

W bibliotece szkolnej znajdziecie następujące książki tego autora: „Inny świat. Zapiski sowieckie”, „Dziennik pisany nocą 1973-1979”, „Żywi i umarli. Szkice literackie”. Zapraszamy do lektury.

 

Anna Walentynowicz (ur. 15 sierpnia 1929 w Siennem, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku) – urodzona w ukraińskiej rodzinie, polska działaczka społeczna, opozycjonistka w PRL, działaczka Wolnych Związków Zawodowych, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”. Dama Orderu Orła Białego.

Zginęła w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 w drodze na obchody 70. rocznicy zbrodni katyńskiej.

 

 

Stanisław Moniuszko(ur. 5 maja 1819 w Ubielu, zm. 4 czerwca 1872 w Warszawie) – polski kompozytor, dyrygent, pedagog, organista; autor ponad 268 pieśni, a także wielu oper, operetek, baletów i muzyki kościelnej. Tworzył muzykę nacechowaną narodowo, wplatając w swoje kompozycje wyraziste elementy folkloru polskiego (melodie i tańce ludowe) oraz wykorzystując utwory polskich poetów (m.in. Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza). Do jego najsłynniejszych dzieł należą opery: HalkaStraszny dwór i Paria. Jeden z najwybitniejszych kompozytorów polskiego romantyzmu. Jest nazywany ojcem „polskiej opery narodowej”.

 

Unia Lubelskaporozumienie pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego zawarte 1 lipca 1569 na sejmie walnym w Lublinie. Określana jako unia realna, w odróżnieniu od poprzednich, wiążących oba państwa tylko osobą władcy (unia personalna). Została przyjęta 28 czerwca, a podpisana 1 lipca 1569, ostatecznie ratyfikowana przez króla 4 lipca 1569. W jej wyniku powstało państwo znane w historiografii jako Rzeczpospolita Obojga Narodów – ze wspólnym monarchą, herbem, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną – zachowano odrębny skarb, urzędy, wojsko i sądownictwo.

 

Powstania Śląskietrzy konflikty zbrojne na Górnym Śląsku, które miały miejsce w latach 1919–1921 między ludnością polską i niemiecką. Odbyły się one w okresie formowania się Państwa Polskiego po zakończeniu I wojny światowej. 

 

Rok 2018


Podczas 43. posiedzenia Sejmu posłowie zdecydowali o ustanowieniu patronów 2018 roku.

Patronami roku ustanowiono:

Zbigniewa Herberta, Irenę Sendlerową, arcybiskupa Ignacego Tokarczuka

 

oraz wydarzenia:

100-lecie odzyskania przez Polskę Niepodległości, Powstanie Wielkopolskie,

Konfederację Barską, Prawa Kobiet

 

Zbigniew Herbert(ur. 29 października 1924 we Lwowie, zm. 28 lipca 1998 w Warszawie) – polski poeta, eseista, dramaturg, twórca słynnego cyklu poetyckiego „Pan Cogito”, autor słuchowisk; pośmiertnie odznaczony Orderem Orła Białego. Z wykształcenia ekonomista, prawnik i filozof. Laureat ponad dwudziestu nagród literackich. Od końca lat 60. XX w. był jednym z najpoważniejszych pretendentów do Literackiej Nagrody Nobla. Jego książki zostały przetłumaczone na 38 języków.

 

Irena Sendlerowa(ur. 15 lutego 1910 w Warszawie, zm. 12 maja 2008 tamże) – polska działaczka społeczna i charytatywna, członkini PPS i kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom („Żegoty”). Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu. Od początku II wojny światowej zaangażowała się w niesienie pomocy Żydom. W październiku 1943 została aresztowana przez Gestapo, jednak „Żegocie” udało się ją uwolnić. W czasie powstania warszawskiego była sanitariuszką w jednym z powstańczych punktów sanitarnych na Mokotowie. Po wojnie pracowała w opiece społecznej i średnim szkolnictwie medycznym. Przez długie lata jej działalność podczas okupacji była nieznana. W latach 2007 i 2008 jej kandydatura została zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla.

 

Ignacy Tokarczuk(ur. 1 lutego 1918 w Łubiankach Wyższych, zm. 29 grudnia 2012 w Przemyślu) – polski duchowny rzymskokatolickidoktor filozofiibiskup diecezjalny przemyski w latach 1966–1993 (w latach 1992–1993 arcybiskup metropolita), w latach 1991–1992 arcybiskup ad personam, od 1993 arcybiskup senior archidiecezji przemyskiej. Kawaler Orderu Orła Białego.

 

 

100-lecie odzyskania przez Polskę Niepodległości - Narodowe Święto Niepodległości to dla Polaków jedno z najważniejszych świąt państwowych.  Po 123 latach zaborów – niewoli naznaczonej walką, cierpieniem i wysiłkiem wielu pokoleń Polek i Polaków – nasz kraj odzyskał suwerenność. Podczas dorocznych obchodów 11 listopada czcimy pamięć tych, którym zawdzięczamy własne państwo, którym udało się podnieść kraj z ogromnych zniszczeń I wojny światowej, stworzyć warunki rozwoju ekonomicznego, modernizacji gospodarczej i cywilizacyjnej. Rok 2018 wyznacza rocznicę szczególną – jest to bowiem już setna rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości.

 

Powstanie Wielkopolskie powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Rzeszy Niemieckiej, toczące się na przełomie lat 1918–1919. Polacy domagali się powrotu ziem zaboru pruskiego do Rzeczypospolitej, umacniającej swoją niepodległość. Powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego. 26 grudnia Paderewski wygłosił przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz 27 grudnia swoją paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje – doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojnę światową. Było to jedno z czterech, obok powstania wielkopolskiego 1806 roku, powstania sejneńskiego w 1919 roku i II powstania śląskiego w 1920 roku, zwycięskich powstań w dziejach Polski. Pierwsze z polskich powstań z tamtego okresu, które umożliwiło realizację wszystkich założonych celów.

 

Konfederacja Barska(1768–1772) – zbrojny związek szlachty polskiej, utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku z zaprzysiężeniem aktu założycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodległości Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko kurateli Imperium Rosyjskiego, królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu i popierającym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji było zniesienie ustaw narzuconych przez Rosję, a zwłaszcza tych dających równouprawnienie innowiercom. Przez niektórych historyków uważana jest za pierwsze polskie powstanie narodowe.

 

Prawa Kobietuprawnienia i wolności kobiet oraz dziewcząt w danym społeczeństwie. W niektórych regionach prawa kobiet są zinstytucjonalizowane i wspierane przez prawo, miejscowe zwyczaje i zachowania, podczas gdy w innych są ignorowane i łamane. Prawa kobiet różnią się od ogólnie rozumianej kwestii praw człowieka wskazaniem uwarunkowanego historią i tradycją słabszego egzekwowania praw kobiet i dziewcząt niż praw mężczyzn i chłopców. Kwestie najczęściej wiązane z prawami kobiet zawierają m.in. prawo do: integralności i autonomii cielesnej, do czynnego i biernego prawa wyborczego, do sprawowania funkcji publicznych, do pracy, do sprawiedliwej i równej z mężczyznami płacy, do edukacji, do służby wojskowej, do zawierania umów, do wolności w dziedzinie rodzinnej, rodzicielskiej i religijnej.

 

Rok 2017

Sejm ustanowił rok 2017 Rokiem sześciu patronów:

Josepha Conrada, marszałka Józefa Piłsudskiego, Adama Chmielowskiego,

błogosławionego Honorata Koźmińskiego i Tadeusza Kościuszki;

rok 2017 będzie też Rokiem Rzeki Wisły.

Joseph Conrad, właściwie Józef Teodor Konrad Korzeniowski herbu Nałęcz (1857-1924) ), syn polskich patriotów – Apolla Korzeniowskiego i Eweliny z Bobrowskich, to człowiek trzech kultur, wielki pisarz angielski i Europejczyk. W grudniu 2017 obchodzić będziemy 160. rocznicę Jego urodzin. „Był on pisarzem uniwersalnym, podejmował tematy ważne dla Starego Kontynentu. Już ponad 100 lat temu nakreślił wizję Europy bez granic, stanowiącą podstawę trwałego pokoju między europejskimi narodami,” napisali posłowie w uchwale. Dzięki swojemu dorobkowi literackiemu „zajmuje niekwestionowaną pozycję klasyka literatury nowoczesnej, który zmienił oblicze prozy powieściowej”.

Józef Konrad Korzeniowski urodził się 3 grudnia 1857 roku w Berdyczowie, na Ukrainie. Jego ojciec, Apollo Korzeniowski, wybitny działacz niepodległościowy, został aresztowany w 1861 roku i wraz z żoną zesłany do Wołogdy, w północnej Rosji. Kiedy Józef miał osiem lat, zmarła jego matka. Ojca zwolniono z zesłania, ale był już śmiertelnie chory. Konrad wychowywał się przez parę lat we Lwowie i Krakowie.

Kiedy miał lat siedemnaście, wyjechał do Francji, gdzie zaczął pracę marynarza. Nie był emigrantem z wyboru, ale z konieczności. Gdyby został w kraju, jako poddany rosyjski i syn skazańców musiałby odbyć długoletnią służbę wojskową w armii carskiej.

W roku 1878 odmówiono mu przedłużenia paszportu, więc nie mógł już służyć w marynarce francuskiej. Podjął pracę na statkach angielskich i tak w wieku lat dwudziestu zaczął poznawać język, w którym napisał później książki, stanowiące dziś chlubę literatury angielskiej. Rozpoczął równocześnie karierę marynarza brytyjskiego, którą zakończył w stopniu kapitana. Była to dla Polaka kariera niezwykła. Pływał - zwykle na żaglowcach - przez kilkanaście lat po morzach i oceanach całego globu.

Pierwszą swoją powieść, „Szaleństwo Almayera”, ogłosił w roku 1895. Stał się więc pisarzem dopiero w wieku dojrzałym. Wkrótce potem ożenił się z Angielką i zamieszkał na wsi niedaleko Londynu.

Napisał jeszcze czternaście powieści i osiem tomów opowiadań. Zasłynął jako pisarz morski. Utwory „Murzyn z załogi Narcyza” czy „Tajfun” są uważane za czołowe osiągnięcia literatury marynistycznej. Akcja większości utworów Conrada nie toczy się jednak na morzach, lecz w krajach Dalekiego Wschodu, także Afryce i Ameryce Łacińskiej, najczęściej jednak we Francji, Anglii i krajach Europy. Bohaterami jego książek są Anglicy, Francuzi, Włosi, Niemcy, Polacy, Norwegowie, Hiszpanie, Holendrzy. Właśnie z tego względu można Conrada nazwać pisarzem prawdziwie europejskim, bo podejmuje w swoich książkach tematy ważne i typowe dla naszego kontynentu.

W Polsce jedną z najbardziej znanych jego powieści jest „Lord Jim”, książka opowiadająca o oficerze marynarki, który opuścił powierzony sobie statek. Określana jest jako jedno z kluczowych dzieł światowej prozy XX wieku. W naszym wykazie lektur znalazło sięJądro ciemności”, jeden z najbardziej znanych utworów literatury nowoczesnej, analizowany przez miliony studentów na całym świecie.

Joseph Conrad-Korzeniowski był człowiekiem trzech kultur: polskiej, francuskiej i angielskiej. Poruszał się zresztą swobodnie również po obszarach innych kultur europejskich. Znał dobrze literaturę polską, zwłaszcza romantyków, spośród których najbardziej cenił Słowackiego. Wielcy francuscy pisarza-realiści, jak Flaubert i Maupassant, byli dla niego głównymi wzorami literackimi. Conrad znał też doskonale historię Francji.

Stał się klasykiem angielskiej prozy, chociaż w jego angielszczyźnie słychać było obcy akcent - wpływ języka polskiego i francuskiego.

 


Marszałek Józef Piłsudski to polski działacz społeczny i niepodległościowy, twórca Legionów Polskich, naczelny wódź Armii Polskiej, naczelnik państwa w latach 1918-1922, pierwszy marszałek Polski. W tym roku mija150. rocznica Jego urodzin. W sejmowej uchwale napisano, że „stał się symbolem nieugiętej walki o niepodległość oraz przykładem dla kolejnych pokoleń polskich patriotów”.

Adam Chmielowski to Święty Brat Albert, założyciel zgromadzenia albertynów i albertynek, malarz, święty Kościoła katolickiego znany z pracy dla biednych i bezdomnych. W ubiegłym roku minęła setna rocznica Jego śmierci. W tym roku mija 130 lat od chwili przywdziania przez Niego habitu.

Honorat Koźmiński, właściwie Florentyn Wacław Jan Stefan Koźmiński to polski kapucyn, teolog, prezbiter, założyciel wielu zgromadzeń zakonnych, błogosławiony Kościoła rzymskokatolickiego, w październiku 1988 r. beatyfikowany przez papieża Jana Pawła II.

Tadeusz Kościuszko to polski i amerykański generał, uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, polskiego powstania narodowego przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku. W 2017 roku minie 200 lat od Jego śmierci.

Rok 2017 ma być również Rokiem Rzeki Wisły. 550 lat temu, w wyniku postanowień II pokoju toruńskiego Polska odzyskała panowanie nad całym biegiem żeglownej Wisły. Ustanawiając rok 2017 Rokiem Rzeki Wisły "Sejm oddaje hołd pokoleniom rodaków, którzy dzięki Wiśle i w oparciu o nią budowali tożsamość i potęgę Państwa Polskiego".